۞ امام علی (ع) می فرماید:
پدیده اعتیاد، یکی از پیچیده‌ترین معضلات اجتماعی است که به‌ویژه در حاشیه شهرهای جنوبی استان کرمان، نظیر کهنوج، ابعادی نگران‌کننده یافته است. یادداشت حاضر، با اتکا به دیدگاه‌های مسئولان، کارشناسان و تجربه‌های ارزشمند افراد در حال بهبود، به بررسی عوامل ریشه‌ای این آسیب اجتماعی و راهبردهای مؤثر مقابله با آن می‌پردازد.
متن یادداشت:
اهمیت و گستره مسئله:
حاشیه‌های شهرهای جنوبی استان کرمان، با وجود ظرفیت‌های بالقوه انسانی و طبیعی، متأسفانه به دلیل انباشت برخی کاستی‌ها، به بستر مناسبی برای رشد و گسترش پدیده اعتیاد تبدیل شده‌اند. کهنوج به عنوان یکی از این نقاط، نمادی از این چالش اجتماعی است؛ جایی که محرومیت‌های اقتصادی و اجتماعی، پدیده اعتیاد را تشدید کرده و پیامدهای نامطلوبی بر ساختار خانواده و جامعه گذاشته است. درک ابعاد این مسئله، مستلزم تحلیل جامع عوامل مؤثر و راهکارهای برخورد با آن است.
عوامل ریشه‌ای اعتیاد: نگاه از زوایای مختلف:
مصاحبه با مسئولان ذی‌ربط، حاکی از آن است که عوامل اقتصادی نظیر بیکاری، فقر و توزیع نامتوازن ثروت، از مهمترین محرک‌های گرایش به مواد مخدر در این مناطق است. به گفته‌ی یکی از مسئولین محلی، “دسترسی آسان به مواد و نبود فرصت‌های شغلی، جوانان را به سمت آسیب‌پذیری سوق می‌دهد.” از سوی دیگر، کارشناسان اجتماعی و روانشناسان، بر نقش عوامل روانی-اجتماعی تأکید دارند. به اعتقاد یک روانشناس، “فقدان مراکز تفریحی و فرهنگی، ضعف مهارت‌های زندگی، بحران هویت در جوانان و مشکلات خانوادگی، زمینه‌ساز پناه بردن به مواد مخدر می‌شود.” همچنین، شنیدن روایت‌های افراد در حال بهبود، تصویری عمیق‌تر از این معضل را به دست می‌دهد؛ بسیاری از آن‌ها از “ناامیدی، فشار همسالان و تلاش برای فرار از واقعیت‌های تلخ زندگی” به عنوان دلایل اولیه مصرف یاد می‌کنند. این دیدگاه‌ها، نشان‌دهنده تعامل پیچیده عوامل اقتصادی، اجتماعی و روانی در شکل‌گیری پدیده اعتیاد است.
اقدامات مقابله‌ای: از برخورد تا بازتوانی و پیشگیری:
اقدامات مقابله‌ای با اعتیاد، طیف وسیعی از رویکردهای سلبی تا ایجابی را در بر می‌گیرد. مسئولان انتظامی، بر برخورد قاطع با سوداگران مرگ و قاچاقچیان مواد مخدر تأکید دارند و گزارش‌ها نشان می‌دهد که عملیات‌های پلیس در این مناطق، نتایج مثبتی در کاهش عرضه داشته است. در بعد درمان و بازتوانی، مراکز ترک اعتیاد دولتی و غیردولتی در استان، تلاش‌هایی را انجام می‌دهند، اما به اذعان کارشناسان، “تعداد این مراکز و ظرفیت آن‌ها در مناطق جنوبی استان، کفاف نیاز گسترده را نمی‌دهد و نیاز به توسعه زیرساخت‌ها و خدمات روانشناختی و مددکاری بیش از پیش احساس می‌شود.”
بخش حیاتی دیگر، رویکرد پیشگیرانه است. کارشناسان حوزه پیشگیری، بر ضرورت “آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و نوجوانان، تقویت بنیان خانواده، ایجاد فضای امید و نشاط اجتماعی، و توسعه فعالیت‌های ورزشی و فرهنگی” تأکید دارند. افراد در حال بهبود نیز، اهمیت “حمایت خانواده، دسترسی به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای اشتغال‌زایی، و حضور گروه‌های خودیاری” را در حفظ پاکی خود بی‌نظیر می‌دانند. موفقیت در این مسیر، در گرو هم‌افزایی میان دولت (با سیاست‌گذاری و تخصیص منابع)، سازمان‌های مردم‌نهاد (با ارائه خدمات تخصصی و حضور در جامعه) و خود مردم (با مشارکت و ایجاد شبکه‌های حمایتی) است.
نتیجه‌گیری و چشم‌انداز:
پدیده اعتیاد در حاشیه شهرهای جنوب استان کرمان، نه یک معضل ساده، بلکه یک بیماری اجتماعی پیچیده است که نیازمند مواجهه‌ای جامع و چندوجهی است. تمرکز صرف بر برخورد با قاچاقچیان، گرچه لازم است، اما کافی نیست. رویکرد اصلی باید بر پیشگیری، درمان، بازتوانی و اشتغال‌زایی پایدار، با نگاه ویژه به شرایط اقلیمی و اجتماعی هر منطقه، استوار باشد. امید است با تعهد و همکاری همه ذی‌نفعان، شاهد کاهش این آسیب و بازگشت سلامت و پویایی به خانواده‌ها و جوامع در این بخش از استان باشیم.
کلمات کلیدی: اعتیاد، حاشیه شهر، کهنوج، جنوب کرمان، آسیب اجتماعی، پیشگیری، درمان، بازتوانی، اشتغال، جامعه، مسئولان، کارشناسان.
تمامی حقوق برای پایگاه خبری اقطاع خبر محفوظ است.
