از مهم‌ترین مشکلاتی که امروزه در فضای مجازی با آن مواجه هستیم، فعالیت پزشک‌نماهایی است که بدون هیچ‌گونه صلاحیت علمی یا مجوز حرفه‌ای به تجویز دارو و درمان بیماری‌ها می‌پردازند.
این پزشک‌نماها معمولاً با استفاده از ترفندهای جذاب و گمراه‌کننده، فالوورهای زیادی جذب کرده و از این طریق به تبلیغ داروها و محصولات خود می‌پردازند، در بسیاری از موارد، این افراد برای جلب توجه مخاطب و افزایش دنبال‌کننده‌های خود، بدون توجه به عواقب کارشان، اطلاعات غلطی در خصوص درمان بیماری‌ها منتشر می‌کنند.
یک نمونه واضح از فعالیت‌های خطرناک پزشک‌نماها در دوران اپیدمی کرونا مشاهده شد؛ در این دوران، برخی از افراد بدون هیچ‌گونه تخصصی به تبلیغ درمان‌های غیرعلمی برای مقابله با ویروس کرونا پرداختند و در نتیجه، بسیاری از افراد به این توصیه‌ها عمل کرده و جان خود را به خطر انداختند.
به طور مشابه، این افراد در حال حاضر به تبلیغ داروهای گیاهی و رژیم‌های غذایی غیرعلمی می‌پردازند که ممکن است در کوتاه‌مدت اثرات مطلوبی به نظر برسد، اما در بلندمدت خطرات جدی برای سلامتی به همراه دارد.
یکی از دلایل اصلی تمایل افراد به استفاده از نسخه‌های اینستاگرامی و اعتماد به پزشک‌نماها، دسترسی سریع و آسان به اطلاعات است، فضای مجازی این امکان را برای کاربران فراهم کرده است که تنها با یک جستجوی ساده، به انواع توصیه‌های پزشکی و درمانی دست یابند.
از سوی دیگر، با توجه به هزینه‌های بالای خدمات پزشکی و طولانی بودن صف‌های انتظار برای مراجعه به پزشکان متخصص، بسیاری از افراد به دنبال راه‌های سریع و ارزان‌تر برای درمان مشکلات خود می‌گردند.
علاوه بر این، یکی از عوامل مؤثر در گرایش به پزشک‌نماها، تبلیغات جذاب و اغواکننده‌ای است که این افراد در فضای مجازی ارائه می‌دهند، این تبلیغات اغلب به صورت تجربی و با تاکید بر نتایج فوری و معجزه‌آسا عرضه می‌شوند، که مخاطب را به راحتی فریب می‌دهند.
در بسیاری از موارد، این پزشک‌نماها خود را به عنوان افراد خیرخواه و آگاه معرفی می‌کنند و این امر باعث می‌شود که افراد از مراجعه به پزشکان متخصص و معتبر خودداری کنند.
آسیب‌های فعالیت پزشک‌نماها
آسیب‌های پزشکی و سلامت: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های ناشی از فعالیت پزشک‌نماها، تأخیر در تشخیص بیماری‌هاست، بسیاری از افراد به دلیل اینکه به توصیه‌های غیرعلمی این افراد اعتماد کرده‌اند، از مراجعه به پزشکان متخصص و انجام آزمایشات ضروری خودداری می‌کنند.
این تأخیر در تشخیص می‌تواند به از دست رفتن زمان طلایی درمان و پیشرفت بیماری‌ها منجر شود، در برخی موارد، این تأخیر حتی می‌تواند به قیمت از دست دادن جان فرد تمام شود، به ویژه در بیماری‌هایی مانند سرطان‌ها که در مراحل ابتدایی به راحتی قابل درمان هستند.
آسیب‌های روانی و اجتماعی: علاوه بر آسیب‌های جسمی، توصیه‌های غیرعلمی پزشک‌نماها می‌توانند آسیب‌های روانی و اجتماعی نیز به همراه داشته باشند. هنگامی که افراد به درمان‌های غیرمعتبر و ناکارآمد اعتماد می‌کنند و نتیجه‌ای نمی‌بینند، ممکن است احساس ناامیدی و یأس کرده و سلامت روانی آن‌ها آسیب ببیند.
همچنین، این پدیده می‌تواند باعث ترویج فرهنگ تقلب و اعتماد به اظهارات غیرعلمی در جامعه شود و در نهایت اعتماد عمومی به علم و متخصصان کاهش یابد.
سودجویی اقتصادی: در بسیاری از موارد، پزشک‌نماها از بیماری و درمان مشکلات افراد به عنوان یک ابزار برای کسب درآمد استفاده می‌کنند، این افراد با تبلیغ محصولات و داروهای خود در فضای مجازی، نه تنها سلامت مردم را به خطر می‌اندازند بلکه از این طریق به سودهای کلانی دست می‌یابند.
متاسفانه این روند در حال گسترش است و بسیاری از شرکت‌های دارویی و بهداشتی بدون هیچ‌گونه نظارت و مسئولیتی محصولات خود را از طریق این بلاگرها تبلیغ می‌کنند.
راهکارها و پیشنهادات برای مقابله با پزشک‌نماها
برای مقابله با فعالیت پزشک‌نماها و کاهش تأثیرات منفی آن‌ها در فضای مجازی، نیاز به اقدامات چندجانبه از سوی نهادهای مختلف است:
آموزش سواد رسانه‌ای
وزارت بهداشت باید با همکاری با دیگر نهادهای آموزشی و رسانه‌ای، برنامه‌های آموزشی برای ارتقای سواد رسانه‌ای و سلامت دیجیتال در جامعه راه‌اندازی کند، این آموزش‌ها می‌توانند به مردم کمک کنند تا تفاوت بین اطلاعات علمی و غیرعلمی را شناسایی کنند و از پیروی از توصیه‌های نادرست و خطرناک جلوگیری کنند.
نظارت قانونی و قانونی شدن فعالیت‌ها
ایجاد قوانینی که نظارت بر فعالیت‌های پزشک‌نماها و بلاگرهای حوزه سلامت را امکان‌پذیر کند، می‌تواند گامی مؤثر در کاهش این پدیده باشد. این قوانین باید به گونه‌ای طراحی شوند که هم از آزادی بیان و دسترسی آزاد به اطلاعات حمایت کنند و هم جلوی سوءاستفاده از این فضا را بگیرند.
حمایت از پزشکان و متخصصان معتبر
حمایت از پزشکان و متخصصان معتبر و فراهم کردن بسترهای مناسب برای مشاوره آنلاین با آن‌ها می‌تواند باعث شود که افراد کمتر به سراغ تجویزهای غیرعلمی بروند. وزارت بهداشت باید راهکارهایی برای تسهیل دسترسی به پزشکان متخصص و ارتقای کیفیت خدمات آنلاین پزشکی ارائه دهد.
فضای مجازی در حال حاضر به یک معضل جدی برای سلامت جامعه تبدیل شده است؛ پزشک‌نماها با بهره‌برداری از ضعف‌های موجود در سیستم نظارتی و سواد رسانه‌ای، سلامت افراد را به خطر می‌اندازند و در بسیاری از موارد باعث به خطر افتادن جان افراد می‌شوند. با این حال، اقدامات قانونی و آموزش‌های صحیح می‌توانند این پدیده را کنترل کرده و از گسترش آن جلوگیری کنند.
منبع: راه دانا
انتهای خبر/ طهماسبی
