اقطاع خبر: اعتیاد، همچون بیماری‌ای مزمن، جامعه بشری را درنوردیده و بسیاری از خانواده‌ها را به کام خود کشیده است. این معضل اجتماعی، ریشه‌های پیچیده‌ای دارد که از جنبه‌های روان‌شناختی، اجتماعی و حتی فلسفی قابل بررسی است. در این نوشتار، تلاش می‌شود تا با نگاهی فلسفی و بهره‌گیری از آموزه‌های قرآن، به ریشه‌های اعتیاد پرداخته شده و راهکارهایی برای رهایی از این بند شوم ارائه شود.
اعتیاد، از دیدگاه فلسفه، نوعی گریز از واقعیت تلقی می‌شود. فرد معتاد، در تلاش است تا با فرو بردن خود در مواد مخدر، از مشکلات و ناملایمات زندگی فرار کند. این فرار موقتی، در درازمدت به بندگی مواد و از بین رفتن عزت نفس می‌انجامد.
قرآن کریم، به عنوان کتاب هدایت، به طور ضمنی و صریح به موضوع اعتیاد و عواقب شوم آن اشاره کرده است. در آیه ۶۷ سوره نحل می‌خوانیم: «وَلا تَقْرَبُوا الصَّلاَةَ وَأَنتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ»؛ یعنی «و نماز را در حالی که مست هستید نزدیک نشوید تا بدانید چه می‌گویید». این آیه، نه تنها به مضرات مشروبات الکلی اشاره می‌کند، بلکه به طور کلی بر اهمیت پرهیز از هر چیزی که عقل و شعور انسان را مختل کند، تأکید دارد.
اعتیاد، علاوه بر آسیب‌های فردی، به جامعه نیز آسیب‌های جدی وارد می‌کند. افزایش جرم و جنایت، فروپاشی خانواده‌ها و افزایش هزینه‌های درمانی از جمله عواقب اجتماعی اعتیاد است. از این رو، مبارزه با اعتیاد، تنها یک وظیفه فردی نیست، بلکه یک مسئولیت اجتماعی است.
راهکارهای رهایی از اعتیاد:
* تقویت ایمان و معنویت: ایمان به خدا و توسل به اهل بیت(ع) می‌تواند به فرد معتاد قدرت و اراده‌ای مضاعف برای مبارزه با اعتیاد ببخشد.
* توجه به ابعاد روان‌شناختی: درمان اعتیاد، تنها محدود به ترک فیزیکی مواد مخدر نیست، بلکه نیازمند درمان روان‌شناختی نیز می‌باشد.
* حمایت خانواده و جامعه: خانواده و جامعه می‌توانند نقش بسیار مهمی در درمان و بازگشت معتاد به زندگی عادی ایفا کنند.
* آموزش و پیشگیری: آموزش مهارت‌های زندگی به جوانان و آگاه‌سازی جامعه در مورد خطرات اعتیاد، از جمله راهکارهای پیشگیری از این معضل است.
نتیجه‌گیری:
اعتیاد، یک بیماری پیچیده است که ریشه در عوامل مختلفی دارد. برای مبارزه با این معضل، نیازمند یک رویکرد جامع و همه جانبه هستیم. با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی می‌توانیم گام‌های مؤثری در جهت رهایی از بند اعتیاد برداریم.
پیشنهادات:
* برگزاری کارگاه‌های آموزشی با موضوع پیشگیری از اعتیاد در مدارس و دانشگاه‌ها
* حمایت از مراکز درمان اعتیاد و ایجاد امکانات بهتر برای درمان‌جویان
* تقویت نقش خانواده‌ها در پیشگیری و درمان اعتیاد
* حمایت از پژوهش‌های علمی در زمینه اعتیاد
در پایان، امید است که با تلاش همه جانبه، بتوانیم جامعه‌ای سالم و عاری از اعتیاد داشته باشیم.
یادداشت: یاسر علیپور اشرفی
