و امام (ع) فرمود: روزى را به صدقه دادن فرود آريد.

راه وسعت روزی:

 امام (علیه‌السلام) در این کلام کوتاه حکمت‌آمیز اشاره به اسباب فزونی نعمت کرده می‌فرماید: «روزی را به‌وسیله صدقه فرود آورید» ; (اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَةِ).

 منظور از رزق‌وروزی تمام مواهب الهی است که انسان در زندگی به آن نیاز دارد و معمولاً بر مواهب مادی از قبیل مال و املاک گوناگون اطلاق می‌شود، هرچند درباره امور معنوی نیز به کار می‌رود؛ مثلاً می‌گوییم: «اللّهُمّ ارْزُقْنَا الاْیمانَ وَالْیَقین؛ خداوندا ایمان و یقین به ما روزی بفرما».

ولی در کلام موردبحث اشاره به مواهب مادی است. منظور از «صدقه» هرگونه موهبت مادی است که بدون عوض و باانگیزه الهی در اختیار دیگری قرار داده شود. امام (علیه‌السلام) در این کلام نورانی رابطه نزدیکی میان صدقات و فزونی رزق‌وروزی بیان فرموده است.

این معنا در روایات دیگر نیز با عبارات متفاوتی آمده است از جمله در حکمت ۲۵۸ خواهد آمد که امام (علیه‌السلام) می‌فرماید: «إذا أمْلَقْتُمْ فَتاجِرُوا اللهَ بِالصَّدَقَةِ؛ هر زمان فقیر و نیازمند شدید با دادن صدقه با خداوند معامله کنید».
 در حدیث دیگری از امام صادق (علیه‌السلام) می‌خوانیم که به یکی از فرزندانش فرمود: از آن مالی که نزد تو بود چقدر باقی‌مانده؟ عرض کرد: فقط چهل دینار. امام (علیه‌السلام) فرمود: برو و آن را به نیازمندان صدقه بده.

عرض کرد: چیزی غیر از آن در بساط نیست. فرمود: می‌گویم آن را صدقه بده خدا به‌جای آن به ما می‌دهد. سپس فرمود: «أَما عَلِمْتَ أنَّ لِکُلِّ شَیْء مِفْتاحاً وَمِفْتاحُ الرِّزْقِ الصَّدَقَة؛ آیا نمی‌دانی هر چیز کلیدی دارد و کلید رزق صدقه است؟» پس برو و آن را در راه خدا به نیازمندان بده. فرزند امام این کار را کرد. ده روز نگذشته بود که از محلی چهارهزار دینار خدمت حضرت آوردند. امام (علیه‌السلام) فرمود: فرزندم! چهل دینار برای خدا دادی و خداوند چهارهزار دینار به ما داد.

 نکته:

 اسباب و موانع رزق و روزی:
 رزق‌وروزی اسباب و موانع مختلفی دارد. این اسباب و موانع بر دو گونه است: بخشی جنبه مادی و ظاهری دارد و بخشی جنبه معنوی. اسباب مادی رزق‌وروزی تلاش و کوشش و دقت در انتخاب کسب‌وکار و برخورد خوب با مردم و داشتن حساب‌وکتاب دقیق و امثال آن است. موانع مادی آن نیز تنبلی، بدرفتاری با مردم و اقدام‌های بدون مشورت و بی‌مطالعه و امثال آن است.

 اما اسباب معنوی آن امور زیادی از جمله دادن صدقه و بخشش در راه خداست. قرآن کریم می‌فرماید: «(یَمْحَقُ اللهُ الرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ)؛ خداوند ربا را نابود می‌کند، و صدقات را افزایش می‌دهد» این آیه نیز اشاره به این معنا دارد که صدقه باعث ازدیاد روزی می‌شود.

 همچنین در احادیث اسلامی آمده است که نماز شب، بیدارماندن میان طلوع فجر و طلوع آفتاب و پرداختن به ذکر و دعا تأثیر زیادی در فزونی روزی دارد.

 از جمله موانع معنوی روزی گناهان مختلف است، ازاین‌رو در بعضی از احادیث امیرمؤمنان آمده است: «إذا أبْطَئَتِ الاْرْزاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اللهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فیها؛ هنگامی که روزی برای تو سخت شد از گناهانت استغفار کن خداوند روزی تو را وسیع می‌گرداند».

 روایت معروفی نیز در ذیل آیات ۱۰ به بعد سوره «نوح»: (فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِّدْرَاراً وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَال وَبَنِینَ وَیَجْعَلْ لَّکُمْ جَنَّات وَیَجْعَلْ لَّکُمْ أَنْهَاراً…) از امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) نقل شده که گروهی نزد آن حضرت آمدند و از خشکسالی و کمبود فراورده‌های کشاورزی و مانند آن شکایت داشتند. حضرت به همه آنها دستور داد که از گناهان خود توبه کنند و به این آیات استناد فرمود.

 در مورد صله‌رحم از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که می‌فرماید: «صُلَةُ الاْرْحامِ تُزَکِّی الاْعْمالَ وَتُنْمِی الاْمْوال؛ صله‌رحم اعمال انسان را پاکیزه و اموال را فزونی می‌دهد». در مقابل آن قطع رحم باعث تاریکی فضای زندگی و کمبود روزی است. و امام (ع) فرمودند: روزی را به صدقه دادن فرود آرید.

انتهای خبر/ طهماسبی