شهری کوچک در دل کویر اما آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری دارد، که برخی از آن‌ها در سطح ملی و جهانی شناخته شده هستند. با این حال، وضعیت فعلی این آثار حکایت از بی‌توجهی و غفلت نگران‌کننده‌ای دارد که اگر تداوم یابد، نه ‌تنها بخشی از میراث ماندگار ایران از دست خواهد رفت، بلکه فرصتی تاریخی برای توسعه فرهنگی و اقتصادی این منطقه نیز از میان می‌رود.

آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی؛ بنایی در حاشیه فراموشی

شاه نعمت‌الله ولی، عارف، شاعر و از چهره‌های تأثیرگذار عرفان ایرانی است که آرامگاه او در دل ماهان، به یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌ها و بناهای تاریخی کشور تبدیل شده است. این مجموعه با قدمتی بیش از ۶۰۰ سال، نمونه‌ای فاخر از هنر معماری دوران تیموری، صفوی و قاجار است؛ اما این روزها حال و روز خوشی ندارد. به ویژه که در روزهای اخیر نیز خبر سرقت نسخ خطی قرآن، سکه و نسخه‌های تاریخی مربوط به مقبره شاه نعمت‌الله ولی شهر ماهان بر خروجی رسانه‌ها قرار گرفت و عدم توجه به این میراث مهم فرهنگی در ماهان بیش از دل هر دغدغه‌مندی را آزرد.

مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که بخش‌هایی از گنبد اصلی دچار ترک‌های سطحی و نشست شده، کاشی‌کاری‌های تاریخی آن در برخی نقاط دچار ریزش و رنگ‌پریدگی است، و سیستم روشنایی شبانه آن دچار نقص است. نبود سیستم حفاظتی مدرن، در کنار ترددهای بی‌ضابطه بازدیدکنندگان، موجب فرسایش روزافزون تزیینات داخلی شده است.

یکی از بازدیدکنندگان در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ اظهار کرد: برای دیدن این آرامگاه آمده‌ایم. انتظار داشتیم با فضایی فرهنگی و خدمات مناسب روبه‌رو شویم، اما شاهد عدم راهنمای حرفه‌ای، تابلوهای اطلاع‌رسانی دقیق، و نه حتی امکانات ابتدایی برای گردشگران بودیم.

بنا بر آنچه این گردشگر عنوان می‌کند، چنین تجربه‌ای، تصویری ضعیف از ظرفیت گردشگری و فرهنگی این منطقه ارائه می‌دهد که این مسئله باید مدنظر مسئولان مربوطه قرار گیرد.

در فاصله کوتاهی از آرامگاه، باغ شاهزاده ماهان قرار دارد؛ یکی از باشکوه‌ترین باغ‌های تاریخی ایران که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این باغ که به‌ خاطر طراحی هندسی، آب‌راه‌های منظم و تنوع گیاهی‌اش شهرت جهانی دارد، طی سال‌های اخیر با مشکلات جدی در زمینه نگهداری و حفاظت مواجه بوده است.

خانه‌ها و بافت تاریخی ماهان؛ خاموشی در سایه کوه

فراتر از بناهای مشهور، ماهان میزبان ده‌ها خانه تاریخی، بازارچه سنتی، حمام، آب‌انبار و دیگر سازه‌هایی است که هر کدام بخشی از تاریخ و هویت مردمان این منطقه را بازگو می‌کنند. اما نبود برنامه‌های مرمت مستمر، کمبود بودجه، و تغییر کاربری غیراصولی بسیاری از این فضاها، باعث شده تا بافت تاریخی ماهان هر روز فرسوده‌تر و بی‌روح‌تر شود.

در گشت ‌و گذاری در کوچه‌های قدیمی شهر، دیوارهایی دیده می‌شود که یا تخریب شده‌اند، یا با مصالح جدید پوشانده شده‌اند. یکی از ساکنان محلی در گفتگو با خبرنگار ما عنوان کرد: این‌جا خانه پدربزرگم بود؛ زمانی زیبا و مستحکم بود اما امروز به خاطر نبود حمایت، رها شده و رو به تخریب است.

نارضایتی از وضعیت موجود، در میان ساکنان و فعالان فرهنگی ماهان موج می‌زند. آن‌ها از مسئولان می‌خواهند که با نگاهی جامع‌تر و مسئولانه‌تر به میراث فرهنگی منطقه بنگرند.

یکی از فعالان گردشگری محلی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ اظهار کرد: اگر امکانات مناسب فراهم شود، گردشگر می‌ماند، بازار رونق می‌گیرد، و جوان‌ها به جای مهاجرت، در همین‌جا شغل پیدا می‌کنند. اما وقتی میراث فرهنگی فراموش شود، همه این فرصت‌ها از بین می‌رود.

جوانی دیگر نیز در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ خود را هنرمند صنایع دستی معرفی کرد و ادامه داد: ما آماده‌ایم همکاری در زمینه نگهداری از آثار، در راهنمایی گردشگر، در معرفی فرهنگ محلی هستیم اما نیاز به حمایت و برنامه‌ریزی داریم. نباید همه‌چیز رها شود تا زمانی که فقط ویرانه‌ای باقی بماند.

لزوم اتخاذ تصمیمات مناسب توسط مسئولان برای احیا میراث فرهنگی

میراث فرهنگی ماهان و کرمان، تنها متعلق به یک منطقه یا نسل نیست. این آثار، سندهای زنده‌ای از تاریخ، فرهنگ و هویت ایران ‌زمین هستند. حال که خطر تخریب و فراموشی آن‌ها را تهدید می‌کند، نیاز است تا نهادهای مسئول با تخصیص بودجه کافی، نظارت تخصصی، مشارکت دادن مردم محلی و به‌ کارگیری فناوری‌های نوین حفاظتی با جدیت وارد عمل شوند چرا که اگر امروز برای نجات این گنجینه‌ها اقدام نکنیم، فردا ممکن است دیگر چیزی برای حفظ کردن باقی نمانده باشد.

به گزارش اقطاع خبر؛ استان کرمان در پهنه جغرافیایی کشورمان به عنوان پهناورترین استان کشور یاد می‌شود. استانی که دارای ظرفیت غنی میراث فرهنگی و گردشگری است. ۱۰ اثر و ابنیه تاریخی این استان گسترده و تاریخی باغ شاهزاده ماهان، بیابان لوت شهداد، روستای دستکند میمند، ارگ بم، قنوات اکبرآباد و قاسم‌آباد بم و قنات گوهرریز جوپار، کاروانسرای گنجعلی‌خان کرمان، کاروانسرای چاه‌کوران راور و گلیم شیریکی‌پیچ ‌سیرجان در فهرست آثار جهانی ثبت شده است.

انتهای خبر/ م