دکتر علی اسماعیل پور، در گفتگو با خبرنگار اقطاع خبر با بیان اینکه زمان برداشت پسته یکی از مراحل حساس در فرآیند تولید این محصول با ارزش است گفت: برداشت به موقع و در زمان مناسب باعث حفظ ویژگی‌های طعم، رنگ، ترکیبات غذایی مغز و تولید محصول پسته سالم می‌گردد.
وی افزود: زمان رسیدن میوه مرحله‌ای فی ما بین بلوغ فیزیولوژیک (حداکثر اندازه میوه با تجمع ترکیبات مغز) تا پیری (زیاد رسی) میوه‌ها می‌باشد که در برگیرنده وقایعی نظیر تغییر رنگ پوست رویی، سهولت پوست دهی و حد مطلوب ترکیبات پروتئین، کربوهیدرات، چربی، مواد معدنی و ویتامین‌ها در مغز میوه پسته می‌باشد.
وی با اشاره به اینکه در دوره رسیدگی، وزن تازه و خشک مغز میوه افزایش، ولی مقدار رطوبت مغز و پوست نرم میوه پسته در این دوره کاهش می‌یابد گفت: از نظر ترکیبات مغز میوه پسته، در زمان رسیدگی میزان چربی و قندها افزایش و میزان پروتئین ابتدا افزایش و بعداً کاهش می‌یابد.
اسماعیل پور، افزود: رطوبت میوه در زمان برداشت ۴۰ تا ۵۰ درصد می‌باشد و به صدمات مکانیکی حساس می‌باشد.
وی تصریح کرد: بهترین شاخص مشاهده‌ای زمان مناسب برداشت میوه پسته، تغییر رنگ پوست رویی و سهولت جدا شدن پوست رویی از پوست استخوانی می‌باشد که معمولاً زمانی که ۸۰-۷۰ درصد میوه‌ها دارای علائم فوق الذکر باشند، زمان مناسب برداشت می‌باشد.
وی افزود: بر اساس گزارشات موجود در یک دوره یک هفته‌ای پس از اینکه پوست نرم رویی به راحتی از پوست استخوانی جدا می‌شود، میوه پسته دارای بالاترین کیفیت می‌باشد، ولی برداشت آن در یک دوره ۲-۳ هفته‌ای حول و هوش این زمان تغییر چندانی در ترکیبات پسته ندارد.
وی، ادامه داد: مهمترین عوامل مؤثر بر زمان رسیدن محصول پسته شرایط آب و هوایی منطقه، نوع رقم، نوع پایه، بافت خاک و مدیریت آبیاری (کیفیت و کمیت) و تغذیه می‌باشد که حتی برای یک رقم واحد نمی‌توان تاریخ یکنواختی را توصیه کرد.
اسماعیل پور، گفت: با توجه به گسترگی مناطق پراکنش پسته در ۲۷ استان کشور و تنوع ارقام موجود با مدیریت‌های نگهداری متفاوت، بهترین شاخص تعیین زمان برداشت هر رقم در هر منطقه، حد مطلوب درصد (۸۰-۷۰ درصد) تغییر رنگ پوست رویی و سهولت جدا شدن پوست رویی از پوست استخوانی می‌باشد که بایستی مد نظر کشاورزان و کارشناسان محترم قرار گیرد.
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، با اشاره به اینکه برداشت زودهنگام محصول پسته باعث عدم توسعه کامل مغز، کاهش وزن دانه و مغز میوه، کاهش در صد خندانی میوه و کاهش میزان چربی و قند می‌گردد گفت: برداشت محصول برای تولید مغز سبز (سوپر) در این مرحله و قبل از رسیدن به مرحله بلوغ فیزیولوژیکی انجام می‌شود؛ در حالی که در مقابل تأخیر برداشت محصول، باعث افزایش درصد ترک خوردگی پوست سبز میوه، لکه دار شدن پوست استخوانی، عدم رؤیت مناسب پوست استخوانی، کاهش رطوبت میوه و کاهش میزان پروتئین مغز می‌گردد.
دکتر علی اسماعیل پور، افزود: زمان‌های مختلف برداشت از نظر نحوه مصرف میوه شامل برداشت چند مرحله‌ای (دانه تکانی برای مصرف تازه خوری) عمدتاً برای ارقام زودرس و ارائه محصول نوبرانه بازار در استان‌های سمنان، خراسان و قزوین انجام می‌شود و برداشت یک مرحله‌ای (پس از بلوغ فیزیولوژیکی و رسیدن) برای تولید محصول خشک و تجاری انجام می‌شود که قسمت عمده‌ای از میزان تولید محصول پسته به این روش برداشت می‌شود.
وی با بیان اینکه برداشت پسته در ایران (همچنین در ترکیه، سوریه، افغانستان و برخی کشورهای دیگر) با استفاده از نیروی کارگر و به صورت دستی انجام می‌شود گفت: در حالی که برداشت مکانیزه پسته با استفاده از ماشین‌های شیکر شاخه در اروپا و استفاده از ماشین‌های شیکر تنه در آمریکا معمول و متداول می‌باشد، در ایران با توجه به شرایط و نحوه کشت درختان پسته، عدم انجام هرس فرم، عدم وجود یکنواختی در ارقام و سنین درختان امکان برداشت مکانیزه محصول وجود ندارد.
وی ادامه داد: توصیه می‌شود عملیات برداشت محصول پسته در ساعت‌های اولیه روز انجام گیرد تا دمای توده محصول برداشت شده در اثر گرمای روز افزایش نیابد.
وی با اشاره به اینکه باید از قراردادن محصول برداشت شده در برابر تابش آفتاب (چه در باغ و چه در کارگاه فرآوری) خودداری گردد افزود: محصول برداشت شده از درخت پسته باید در کوتاه‌ترین زمان به پایانه فرآوری حمل شود.
اسماعیل پور، تصریح کرد: تأخیر برداشت پسته باعث لکه دار شدن پوست استخوانی می‌شود که از قسمت دم میوه شروع و به سمت قسمت شکمی پیش می‌رود و با تأخیر برداشت، درصد میوه‌های سالم کاهش و درصد میوه‌های ترک خورده پوست نرم افزایش می‌یابد.
وی با بیان اینکه تأخیر برداشت باعث افزایش درصد میوه‌های زیاد رس پسته می‌شود گفت: همچنین تأخیر برداشت باعث کاهش میزان چربی و باعث افزایش وزن دانه و افزایش درصد خندانی پسته می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تأخیر برداشت و تأخیر پوست گیری پسته باعث افزایش درصد میوه‌های لکه دار می‌گردد افزود: بیشترین میزان افلاتوکسین در پسته در آخرین زمان برداشت (۳۰ اقطاع خبر ماه) و کمترین آن در اولین زمان برداشت (اول شهریور) مشاهده شده است و تأخیر فرایند پوست گیری باعث افزایش بار میکروبی و کاهش کیفیت ظاهری پسته می‌شود.
اسماعیل پور، افزود: توصیه می‌گردد محصول برداشت شده پسته در کوتاه‌ترین زمان ممکن فرآوری، شستشو و خشک گردد.
