کرمان را همه اول به زیره و بعد به پسته و قالی می‌شناسند اما چندصباحی است که این گیاه جای کمی در محصولات صادراتی داشته است و جای خود را به واردات زیره داده است و کم‌تر جایی در بازار استان دارد.
زیره افغانی جایگزین تقلبی زیره اصل کرمان
سال‌هاست که این محصول جایش را به زیره افغانی داده و مردم هم تفاوت این دو را از هم تشخیص نمی‌دهند، زیرا زیره افغانی قدبلند است و بوی کم‌تری دارد اما زیره کرمانی کوتاه‌قدتر است و بویش هر شامه‌ای را می‌نوازد و دلیل این امر آب و هوای استان است، همین امر سبب شد تا با رئیس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان به گفتگو بنشینیم تا با خصوصیات این گیاه کوچک اما معروف بیش‌تر آشنا شویم.
داود رشیدی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «اقطاع خبر» گفت: گیاه زیره سیاه ایرانی (زیره کرمان، زیره کوهی) ویژه مناطق مرتفع ۲ هزار و ۳۰۰ تا ۳ هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا به‌صورت دیم و خودرو وجود دارد و در شرایط اقلیمی مختلف نظیر منطقه خور و بیابانک استان اصفهان، ارتفاعات جبال بارز در استان‌های هرمزگان و کرمان و مناطق مرتفع استان خراسان یافت می‌شود و در زمین‌های خشک و نیمه‌خشک کم‌تر دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه در کتاب‌های گیاه‌شناسی قدیم زیره، «کمون » خوانده شده، افزود: زیره سیاه ایرانی عمدتاً در خاک‌هایی با بافت متوسط شنی – رَُسی با املاح کم می‌روید، این گیاه دوره رویشی کوتاهی دارد و میوه‌هایش تا قبل از تابستان می‌رسند و سپس گیاه خشک می‌شود.
رئیس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان عنوان کرد: این گیاه در محیط زیست طبیعی به وسیله بذر تکثیر می‌شود، در پایان فصل رویش، میوه‌های رسیده در محیط پراکنده می‌شوند و پس از پشت سر گذاشتن سرمای شدید زمستان و با شروع فصل بهار، جوانه می‌زنند.
وی اذعان کرد: در سال اول، فقط برگ‌های لپه‌ای تولید می‌شوند و ریشه پس از رشد به غده زیرزمینی تبدیل می‌شود. این غده عامل رویش گیاه در سال بعد می‌شود، بدین شکل که در سرمای زمستان به خواب می‌رود و با شروع فصل رویش رشد می‌کند و ضمن تشکیل اندام‌های هوایی، به حجم آن افزوده می‌شود.
کوه‌های جوپار کِشتگاه وسیع زیره سیاه کرمان
رشیدی مدعی شد: این عمل در سال‌های بعد تکرار شده و حجم غده مرتباً افزایش می‌یابد، در سال چهارم و پس از پایان فصل رویش در اواخر اردیبهشت، اوایل خرداد گیاه وارد مرحله زایشی شده و گل تشکیل می‌دهد و بيش از ۸۰ درصد محصول مرغوب کرمان از کوه‌های (جوپار) به دست می‌آید.
رئیس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان اظهار کرد: تکثیر زیره سیاه ایرانی به دو روش با استفاده از بذر و غده قابل انجام است و پس از ظهور علائم رسیدن بوته‌ها، چتر گل‌ها با داس برداشت می‌شوند و پس از خشک کردن در سایه، بذرها را از چترها جداسازی می‌کنند.
وی ادامه داد: به طور معمول بذرها را در کیسه‌های نخی می‌ریزند، سپس کیسه‌ها را در گونی‌های نایلونی قرار می‌دهند تا طی سه روز در اثر فعالیت‌های شیمیایی رنگ بذرها تیره و بوی آنها نافذتر شود.
رشیدی تصریح کرد: زیره کرمان با عنوان طلای سیاه کویر، هم‌زمان سه نقش اقتصادی (صادرات)، فرهنگی (سوغات نمادین) و سلامتی (گیاه دارویی) را ایفا می‌کند، حفظ مرغوبیت آن نیازمند مدیریت علمی کشت، فراوری اصولی و معرفی ظرفیت‌های آن به بازارهای جهانی است .
رئیس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان گفت: میوه زیره سیاه ایرانی خاصیت دارویی دارد، مردم از این میوه به‌عنوان بادشکن و هضم‌کننده غذا استفاده می‌کنند و برای تقویت دستگاه گوارش و مداوای دل‌پیچه نوزادان نیز می‌توان از آن بهره برد، از این میوه همچنین به‌عنوان ادویه و چاشنی در تهیه بعضی غذاها مانند سوپ، نان، پنیر و پلو استفاده می‌شود.
انتهای خبر/ طهماسبی
