طرحی که در سال ۱۳۴۳ توسط مجلس وقت به تصویب رسید و عملاً استقلال قضایی و سیاسی کشور را در برابر بیگانگان از میان‌برد. بر اساس این قانون، مستشاران آمریکایی و اتباع خارجی در ایران از مصونیت قضایی برخوردار می‌شدند و اگر مرتکب هر جنایتی می‌شدند، دادگاه‌های ایران حق محاکمه آنان را نداشتند. این اقدام، نمادی آشکار از سلطه‌پذیری و وابستگی حکومت پهلوی به قدرت‌های خارجی بود و ملت ایران را در سرزمین خود تحقیر می‌کرد.
در چنین شرایطی، امام خمینی (ره) با بینشی عمیق و روحیه‌ای انقلابی، سکوت را شکست و در سخنرانی تاریخی خود در چهارم آبان ۱۳۴۳، پرده از ماهیت این خیانت بزرگ برداشت. فریاد روشنگرانه امام علیه کاپیتولاسیون، در واقع دفاع از عزت، استقلال و هویت ملت ایران بود.
امام راحل با شجاعت تمام، شاه و حامیان خارجی‌اش را به چالش کشیدند و از خطر نابودی اسلام و استقلال کشور سخن گفتند. افشاگری امام (ره) نه‌تنها به تبعید ایشان انجامید، بلکه شعله‌ای در دل ملت ایران برافروخت که سال‌ها بعد به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید؛ انقلابی که ریشه در همان غیرت، آگاهی و بیداری برخاسته از اعتراض به کاپیتولاسیون داشت.
ایستادگی امام خمینی (ره) در برابر حکومت طاغوت
حجت‌الاسلام‌والمسلمین عباس گروهی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ با اشاره به چهارم آبان‌ماه سالروز افشاگری امام خمینی (ره) در خصوص مسئله ننگین کاپیتولاسیون گفت: در سال ۱۳۴۳، این موضوع توسط اکثریت نمایندگان مجلس تصویب شد.
امام‌جمعه شهرستان فاریاب تصریح کرد: در این مصوبه، مقرر شد تمام کسانی که به‌اصطلاح «خارجی‌ها» هستند و در ایران هر جنایتی انجام دهند، حتی اگر بخواهند بزرگ‌ترین شخصیت این مملکت را از بین ببرند، در دادگاه‌های ایران حق محاکمه‌شان وجود نداشته باشد. این، بزرگ‌ترین اهانت به ملت ایران بود.
وی بیان کرد: امام خمینی (ره) به‌عنوان یک روحانی مبارز، یک مرجع تقلید و فردی که رهبری سیاسی را به عهده داشتند، علیه حکومت وقت بلند شدند و علیه طاغوت و ظلم فریاد زدند.
گروهی عنوان کرد: امام خمینی (ره) این مصوبه را محکوم می‌کند و آن را به‌عنوان ظلم و نهایت بی‌درایتی مطرح می‌نماید. در آن روز، امام راحل این مسئله را بیان کردند و حقیقتاً نشان دادند که چقدر ما را خوار و ضعیف تصور کرده بودند.
کاپیتولاسیون؛ سندی که ظلم علیه مردم ایران را نشان می‌داد
امام‌جمعه شهرستان فاریاب با اشاره به اینکه در آن زمان، حدود ۶۰ هزار مستشار خارجی در ایران حضور داشتند، تصریح کرد: پیش از پیروزی انقلاب، این‌ها هر کاری که می‌خواستند، در کشور انجام می‌دادند و هیچ‌کس حتی حق محاکمه آنان را نداشت. خودشان هم می‌گفتند: «در کشور خودمان محاکمه می‌شویم» درحالی‌که معلوم بود هرگز در کشور خودشان به‌خاطر چنین جنایاتی محاکمه نخواهند شد.
وی اظهار کرد: این موضوع نشان می‌داد که محمدرضا شاه تا چه اندازه فردی وابسته و بی‌اختیار بود؛ تا جایی که حاضر بود هر جنایتی علیه ملت ایران انجام شود و برایش هیچ اهمیتی نداشته باشد.
گروهی ضمن اشاره به مطلب فوق خاطرنشان کرد: در واقع، مردم برای آن‌ها هیچ ارزشی نداشتند؛ هرچه بر سر مردم می‌آمد، مهم نبود. تنها چیزی که برایشان اهمیت داشت، حفظ موقعیت خودشان بود؛ حتی اگر یک خارجی در ایران بخواهد بزرگ‌ترین جنایت را مرتکب شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابوالقاسم عباس‌زاده در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ گفت: روزی که حضرت امام راحل ما با یکی از خیانت‌های حکومت پهلوی مخالفت کردند که ما آن را به‌حق خیانت می‌نامیم، زیرا واقعاً ظلمی در حق مردم بود، موضوعی بود که منجر به تحقیر ملت ایران شد.
قد عَلم کردن ملت ایران در برابر ظلم آمریکایی‌ها
امام‌جمعه شهرستان ریگان ادامه داد: یکی از نکاتی که در سخنرانی حضرت امام خمینی (ره) در آن روز وجود داشت و امروز نیز اهمیت دارد، این بود که فرمودند: «سران اسلام، اسلام را دریابید». در آن زمان، حکومت فاسد شاهنشاهی چنان در مسیر فسق و وابستگی پیش رفته بود که برای اسلام و مسائل مسلمین هیچ اهمیتی قائل نبود.
وی ابراز کرد: این دیدگاه روشنگرانه حضرت امام راحل و این ستون استوار، موجب شکل‌گیری انقلاب نورانی و شکوهمند اسلامی شد. مخالفت امام با کاپیتولاسیون زمینه‌ساز تبعید ایشان گردید.
عباس‌زاده تصریح کرد: پس از آن سخنرانی تاریخی، بسیاری از مردمِ دلسوز ایران در برابر این طرح ایستادند؛ طرحی که در واقع مصونیت قضایی برای کارکنان آمریکایی در ایران به همراه داشت.
امام‌جمعه شهرستان ریگان اظهار کرد: به‌موجب این قانون، اگر حتی یک کارگر آمریکایی در ایران مرتکب جرم می‌شد، دستگاه قضایی ایران حق نداشت به پرونده او رسیدگی کند. این ننگ بزرگی برای حکومت شاهنشاهی بود و تحقیر آشکاری نسبت به ملت ایران به شمار می‌رفت.
اعتراض امام نسبت به کاپیتولاسیون روند پیروزی انقلاب را رقم زد
وی ادامه داد: امام راحل با شجاعت در برابر این ننگ ایستادند و از همان زمان، یعنی از اوایل دهه ۴۰، حرکت انقلاب اسلامی با اراده‌ای قوی و استوار آغاز شد. نقش مردم در این مسیر بسیار مهم و اساسی بود؛ چراکه اگر مردم نبودند، اگر همراهی و حمایت آنان نبود، هرگز این انقلاب مردمی به ثمر نمی‌رسید.
عباس‌زاده عنوان کرد: ملت ایران بامعرفت و شناختی عمیق نسبت به امام راحل، این شخصیت نورانی و بااخلاص، همراه شدند و در مقابل چنین طرح‌هایی ایستادگی کردند. از جمله این طرح‌ها، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی بود که در سال ۱۳۴۱ تصویب شد و مقدمه‌ای برای کاپیتولاسیون به شمار می‌رفت.
امام‌جمعه شهرستان ریگان افزود: در آن لایحه، شرط مسلمان بودن برای نامزدهای ورود به مجلس حذف شده بود؛ از همان سال ۴۱ اعتراضات آغاز شد و در نهایت به ماجرای کاپیتولاسیون انجامید.
وی خاطرنشان کرد: مخالفت و اعتراض حضرت امام راحل و نقش‌آفرینی مردم، روندی را رقم زد که در دهه ۵۰ به پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی انجامید.
انتهای خبر/ م
