خانه‌های قدیمی کرمان چینشی متفاوت دارند، اتاق‌هایی که دور تا دور حیاط صف کشیده‌اند با پنجره‌های مشبک و مشرف بر حیاط که خبر از گرمی و محبت زندگی در این خانه دارد. 

 

آن چه که از توصیف خانه‌های قدیمی کرمان گفته شد واقعیتی است که هنوز هم در برخی محله‌ها می‌توان مشاهده کرد. در کرمان خانه‌های قدیمی عموماً در محله‌های قدیمی نفس می‌کشند و رد پای این خانه‌ها را می‌توان در محله‌هایی از جمله خواجه خضر، پامنار، بازار شاه، دوازده امام، سلسبیل، فیروزآباد و …  مشاهده کرد.

ارکان اصلی  محله های قدیمی کرمان

 

کوچه‌ها، بازارچه‌ها و میدان اصلی ارکان محله‌های قدیمی کرمان هستند ضمن این که در گرداگرد این محله‌ها  مسجد، تکیه، حمام، زورخانه، آب‌انبار، بازارچه و… وجود داشته است. 

 

از جمله این محله‌ها می توان به محله ته باغ له‌له و یا خواجه خضر اشاره کرد، اما این روزها به خاطر ساخت و سازهای جدید، دیگر شکل محله‌های قدیمی تغییر یافته و فقط اجزایی از این محله‌ها باقی مانده است. 

 

شکل‌گیری محله‌های کرمان هر یک به دلیلی بوده است برای مثال برخی از محله‌های کرمان بنا به وقایع تاریخی شکل گرفته‌اند محله پامنار، نام این محله به این دلیل پامنار گذاشته شده است که آقا محمد خان در همین محله از سر مردم کرمان مناره درست کرد. 

 

وجود کوچه آشتی‌کنان در محله‌های قدیمی 

 

سید محمدعلی گلاب‌زاده مدیر مرکز کرمان شناسی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری «اقطاع خبر»  در خصوص ویژگی‌های محله‌های کرمان قدیم گفت: وجود مسجد، بازاچه‌ها، حمام، تکیه و آب‌انبار از جمله ملزومات در هر محله‌ای بوده است. 

 

مدیر مرکز کرمان‌شناسی بیان کرد: در محله‌های قدیم کوچه‌های آشتی‌کنان وجود داشت، به این معنا که مردم در گذشته دو نفر را که با هم قهر بودند از دو سوی کوچه گذر می‌دادند و وقتی این دو به هم می‌رسیدند به دلیل عرض بسیار کم کوچه‌ها مجبور بودند از کنار هم بگذرند و به هم سلام کنند.

 

وجود بيش از ۳۰ محله قدیمی در شهر كرمان 

 

گلاب زاده بیان کرد: وجود بيش از ۳۰ محله در شهر كرمان ، از قدمت و سابقه كهن اين شهر كويری حكايت می‌كند كه نام برخی از آن‌ها عبارتند از محله شهر، محله شاه عادل، محل قبّه سبز، محله علويان،  محله خواجه خضر، محله يهودی‌ها، محله دولت‌خانه، محله ته باغ له‌له، محله گلبازخان، محله بازار شاه، محله ميدان قلعه،  محله گودال خشت مال‌ها، محله چهارسوق كهنه، محله مسجد ملك، گبر محله، محله دروازه ريگ‌آباد، محله قلعه محمود  همچنین از محله‌های معروف ديگر كرمان می‌توان محله زريسف و كوچه ماهانی را نام برد. 

 

وی ادامه داد: به واقع اگر شهر را به درختی تشبيه نمائيم محلات شهری در اين دوره برگ‌های بافت شهری را تشكيل می‌دادند كه از بازار، كوچه‌ها و شبكه‌های آبرسانی حيات گرفته و تغذيه می‌شدند. 

 

مدیر مرکز کرمانشناسی عنوان کرد: محله‌های شهر کرمان بر مبنای اعتقادات و یا به اقتضای شغل و حرفه شکل گرفته‌اند، برای مثال می‌توان به محله یهودی، زردتشی و یا محله کوزه‌گران، خشت‌مال‌ها، چوپان محله اشاره کرد به واقع می‌توان گفت محلات شهر ، محل سكونت گروه‌های قومی، نژادی، مذهبی و صاحبان شغل‌های مختلف بود برای مثال محله قالی‌بافان، خشت‌مال‌ها، چوپان محله، کشت‌کاران و زرگران که نام‌شان را از صاحبان مشاغل در آن محله می‌بردند.

 

گفتنی است در برخی از خیابان‌های این شهر خانه‌های قدیمی وجود دارد که حتی بخشی از یک محله را به خود اختصاص داده است و عموماً این خانه‌ها متعلق به  خانه باغ‌های زرتشتیان است.

 

همچنین خیابان آلاشت یکی از خیابان‌هایی است که در سر تا سر آن عمارت‌های وسیعی ساخته شده است که وجود باغ‌ها و درختان کهنسال در میان این ساختمان‌ها نشان از قدمت این محله می‌دهد.

 

شاید دیگر کم‌تر از بافت قدیمی شهر به جامانده باشد اما مهربانی و خونگرمی مردم کرمان سالیان سال است که نسل به نسل منتقل می‌شود و این را می‌توان همچنان در میان مردمان شهر کرمان به وضوح دید.

انتهای خبر/ پسند