مجلس شورای اسلامی به عنوان رکن اصلی قوه مقننه، نقش بنیادینی در ساختار حکمرانی جمهوری اسلامی ایران دارد. این نهاد بر اساس اصل ۷۱ قانون اساسی، صلاحیت دارد در تمامی مسائل کشور قانون‌گذاری کند، مگر در اموری که قانون‌گذاری آن به نهاد دیگری واگذار شده باشد. وظایف ذاتی مجلس شامل دو محور اصلی قانون‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین است.
قانون‌گذاری، به معنای تدوین مقررات و تصویب طرح‌ها و لوایحی است که بستر اداره کشور را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، ابزارهایی نظیر تحقیق و تفحص، سؤال از وزرا و رئیس‌جمهور، استیضاح، و رأی اعتماد یا عدم اعتماد، ابزارهای نظارتی مجلس هستند که در صورت استفاده مؤثر، می‌توانند به شفافیت، پاسخ‌گویی و کارآمدی قوه مجریه بیانجامند.
نقش مجلس فراتر از تصویب قوانین است. این نهاد می‌تواند از طریق سیاست‌گذاری کلان، ریل‌گذاری مناسبی برای حرکت کشور در مسیر توسعه، عدالت اجتماعی، و دفاع از منافع ملی فراهم آورد. از سوی دیگر، نمایندگان مجلس به عنوان حلقه ارتباطی میان مردم و حاکمیت، وظیفه دارند مطالبات و مشکلات مردم را به نهادهای تصمیم‌گیر منتقل کرده و در جهت رفع آن‌ها تلاش کنند.
مجلس باید عصاره فضائل باشد
آیت‌الله سید احمد خاتمی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ با اشاره به هفتم خردادماه سالروز افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی در خصوص فعالیت مجلس دوازدهم گفت: تعبیری گران‌سنگ از امام راحل داریم که فرمودند: «مجلس، عصاره فضائل ملت است».
نماینده مردم استان کرمان در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: حقیقت آن است که مجلس شورای اسلامی نماد مردم‌سالاری است و نماد آن است که نظام جمهوری اسلامی ایران برای مردم و رأی مردم ارزش قائل است و مردم نقش حقیقی و واقعی دارند و نقش آن‌ها تشریفاتی نیست.
عضو فقهای شورای نگهبان ابراز کرد: جمله امام عظیم‌الشأن که فرمودند: «مجلس، عصاره فضائل ملت است»؛ می‌تواند اِخبار و انشاء باشد. تعبیر انشاء معنایش این است که مجلسیان باید فضائل را تحقق بخشند که فضیلت خدامحوری، دغدغه دین و مکتب داشتن و تلاش خستگی‌ناپذیر برای حل مشکلات مردم است.
نمایندگان برای رفع مشکلات مردم تلاش کنند
وی با اشاره به مطلب فوق عنوان کرد: این مجلس، مجلسی است که می‌تواند عصاره فضائل ملت باشد که هم در برابر دشمنان نظام اسلامی اشداء علی الکفار باشد و هرگز از اصول نظام کوتاه نیاید، و هم نسبت به مردم رحماء بینهم باشد؛ یعنی با مردم مهربان باشد و برای رفع مشکلاتشان کوشا و خستگی‌ناپذیر باشد.
آیت‌الله خاتمی با اشاره به سال دوم فعالیت مجلس دوازدهم خاطرنشان کرد: امیدوارم نمایندگان مجلس به گونه‌ای عمل کنند که عصاره فضائل ملت باشند.
یحیی کمالی‌پور در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ با اشاره به هفتم خردادماه سالروز افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی و آغاز دومین سال فعالت دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی گفت: جامعه و حاکمیت نگاه‌هایی متفاوت نسبت به مجلس شورای اسلامی دارند.
نمایندگان باید متناسب با چالش‌های جامعه قانون‌گذاری کنند
نماینده پیشین مردم شهرستان‌های جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه وظیفه ذاتی مجلس، قانون‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین است، افزود: در کشور ما انحراف و بدعتی ایجاد شد که مجلس شورای اسلامی گاهاً به این وظایف ذاتی خود کم‌تر از موارد حاشیه‌ای توجه می‌کند.
وی ضمن اشاره به مطلب فوق افزود: به گونه‌ای که زمانی نماینده‌ای به مجلس می‌رود، بیش‌تر به دنبال این است که بتواند برای چهار سال آینده خودش را آماده کند تا رأی بیاورد و از سوی دیگر نماینده مجلس، برای مشکلات متعدد مردم که هر یک متولی دارند، در قالب مدیر اجرایی عرصه‌های مختلف ظاهر می‌شود.
کمالی‌پور بیان کرد: در حوزه قانون‌گذاری باید افرادی انتخاب شوند که دغدغه فکری کم‌تری داشته باشند تا بتوانند چالش‌های جامعه را شناسایی کنند و متناسب با آن ریل‌گذاری و قانون‌گذاری کنند و اگر چنین اتفاقی رقم بخورد، می‌توان امیدوار بود که مجلس نقش مؤثر و سازنده‌ای ایفا کند.
ارزیابی منصفانه مجلس با بررسی کارنامه این نهاد در ۴ حوزه
نماینده پیشین مردم شهرستان‌های جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی در ادامه با نقد عملکرد مجلس در حوزه نظارت، تصریح کرد: در سال‌های اخیر شاهد انجام تحقیق و تفحص‌ها، طرح سؤال‌ها و پیگیری برخی پرونده‌ها بوده است اما اغلب آن‌ها بدون نتیجه مشخص رها شده و به سرانجام نرسیده‌اند؛ این مسئله به معنی هدررفت زمان، منابع و اعتماد عمومی است.
وی در عین حال با اشاره به برخی نقاط قوت مجلس گفت: در حوزه دفاع از ارزش‌های انقلاب و اعلام موضع‌گیری در مواقع حساس، مجلس عملکرد قابل قبولی داشته و در برابر تهدیدات یا اقداماتی که منافع نظام را هدف قرار می‌داد، ایستادگی کرده است.
کمالی‌پور با بیان اینکه در حوزه نظارت و قانون‌گذاری چالش‌هایی از گذشته وجود داشته، خاطرنشان کرد: برای ارزیابی منصفانه عملکرد مجلس، باید کارنامه آن را در چهار حوزه اصلی یعنی قانون‌گذاری، نظارت، خدمت به مردم و دفاع از آرمان‌های انقلاب بررسی کرد.
انتهای خبر/ م
