۞ امام علی (ع) می فرماید:
شهرستان کوهبنان در شمال استان کرمان، با وجود گمنامی نسبی در مقایسه با برخی مراکز پرآوازه صنایع دستی کشور، خاستگاه هنرهایی اصیل و دست‌سازه‌هایی باارزش است که نه تنها هویت فرهنگی این منطقه را بازتاب می‌دهند، بلکه پتانسیل‌های بالایی برای توسعه اقتصادی محلی دارند. این یادداشت تخصصی به معرفی برجسته‌ترین صنایع دستی کوهبنان، از جمله قالی‌بافی و زیورآلات سنتی، با نگاهی به وضعیت صنعتگران، مراحل تولید و چالش‌های بازاریابی آن‌ها می‌پردازد.
متن یادداشت:
کوهبنان، شهری که قدمتی دیرینه و فرهنگی غنی را در دل خود جای داده است، گنجینه‌ای از صنایع دستی است که هر یک به تنهایی می‌توانند نماینده‌ای از ذوق و هنر مردم این دیار باشند. این هنرها، نه فقط ابزاری برای امرار معاش، بلکه پیوندی عمیق با تاریخ و زندگی روزمره اهالی کوهبنان دارند.
قالی‌بافی: هنر ریشه‌دار در تار و پود زندگی
قالی‌بافی در کوهبنان، هنری است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و در بسیاری از خانه‌ها، هنوز هم به عنوان یک فعالیت مهم شناخته می‌شود. قالی‌های دستباف کوهبنان، با طرح‌ها و نقوش بومی خاص خود که اغلب برگرفته از طبیعت و عناصر فرهنگی منطقه است، از ویژگی‌های متمایزی برخوردارند. رنگ‌بندی‌های طبیعی و استفاده از پشم مرغوب، دوام و زیبایی این قالی‌ها را تضمین می‌کند. صنعتگران قالی‌باف کوهبنان، اغلب زنان و دختران هستند که با مهارت و صبر فراوان، گره‌ها را بر تار و پود می‌نشانند و هر رج از قالی، حکایتی از زندگی و امید آن‌ها را روایت می‌کند. مراحل تولید از ریسندگی پشم و رنگرزی طبیعی گرفته تا چله‌کشی و بافت، همگی با روش‌های سنتی و اغلب در محیط خانه انجام می‌شود.
زیورآلات سنتی: زیبایی در جزئیات فلز و سنگ
در کنار قالی‌بافی، زیورآلات سنتی کوهبنان نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. این زیورآلات که غالباً با استفاده از فلزاتی چون نقره و گاهی برنج و با تزئین سنگ‌های محلی ساخته می‌شوند، دارای طرح‌هایی هستند که ریشه‌های بومی و نقوش هندسی و گیاهی منطقه را به نمایش می‌گذارند. صنعتگران این حوزه، با ظرافت خاصی به حکاکی، قلم‌زنی و مرصع‌کاری می‌پردازند و هر قطعه زیور، داستانی از میراث هنری کوهبنان را بازگو می‌کند. تولید این زیورآلات، معمولاً در کارگاه‌های کوچک یا حتی خانگی صورت می‌گیرد و اغلب توسط صنعتگران مرد و زن با تکیه بر دانش موروثی و تجربه شخصی انجام می‌شود.
چالش‌های صنعتگران و راهکارهای بازاریابی:
با وجود کیفیت بالا و اصالت هنری، صنایع دستی کوهبنان با چالش‌های متعددی در زمینه بازاریابی و فروش مواجه هستند. عدم دسترسی به بازارهای هدف ملی و بین‌المللی، ضعف در برندسازی و بسته‌بندی نوین، و فقدان زیرساخت‌های لازم برای عرضه مستقیم محصول، از جمله موانع اصلی پیش روی صنعتگران است. آقای دکتر رستمی، کارشناس توسعه روستایی، در مصاحبه با اقطاع خبر تأکید می‌کند: “حمایت از صنعتگران کوهبنانی نیازمند رویکردی چندجانبه است. از یک سو باید به آموزش‌های نوین در زمینه بازاریابی دیجیتال و بسته‌بندی خلاقانه پرداخت و از سوی دیگر، با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در سطح استان و کشور و تسهیل حضور این محصولات در پلتفرم‌های آنلاین، امکان معرفی گسترده‌تر آن‌ها را فراهم آورد.”
نقش اقامتگاه‌های بوم‌گردی و گردشگری نیز در معرفی و فروش این صنایع دستی بسیار حیاتی است. تبدیل این اقامتگاه‌ها به مراکز عرضه محصولات بومی، می‌تواند به رونق اقتصادی صنعتگران محلی کمک شایانی نماید. همچنین، تدوین سند توسعه صنایع دستی شهرستان کوهبنان با مشارکت صنعتگران، مسئولان و کارشناسان، می‌تواند نقشه‌راهی برای حمایت پایدار و مؤثر از این گنجینه‌های هنری باشد.
حفظ و توسعه صنایع دستی کوهبنان، نه تنها به معنای صیانت از میراث فرهنگی گرانبهای منطقه است، بلکه راهی برای ایجاد اشتغال پایدار، رونق اقتصادی و توانمندسازی جوامع محلی محسوب می‌شود. همکاری و هم‌افزایی دولت، بخش خصوصی، نهادهای مدنی و مردم می‌تواند تضمین‌کننده بقا و شکوفایی این هنرهای فاخر در کوهبنان باشد.
کلمات کلیدی: صنایع دستی، کوهبنان، قالی‌بافی، زیورآلات سنتی، صنعتگران، بازاریابی، توسعه محلی، میراث فرهنگی، کرمان، اشتغال.
تمامی حقوق برای پایگاه خبری اقطاع خبر محفوظ است.
