خیابان‌های جای‌جای جهان هست و دیار حاج‌قاسم جانمان از حضور کودکان پر است. کودکانی که با دستان کوچک و نگاه‌های درخشان خود، آینده و دنیای پرشوری را به ما یادآوری می‌کنند. اما در پشت این چهره‌های معصوم، واقعیتی نهفته است که بسیاری از خانواده‌ها از عنوان‌کردن آن ابا دارند و آ دشواری بزرگ کردن کودک در جامعه‌ای که ارزش‌ها و نیازهای کودکانه در حاشیه قرار گرفته است.
جامعه امروز و به‌تبع آن خانواده‌های ما با مشکلات متعددی از جمله تورم، کاهش نشاط اجتماعی، و نبود فضاهای فرهنگی و تفریحی در دسترس دست‌وپنجه نرم می‌کنند و این مسائل دغدغه خانواده‌ها شده است.
به بوستانی در حاشیه بزرگراه امام رضا علیه‌السلام شهر کرمان رفته بودم. بانویی در نزدیک محوطه وسایل بازی نشسته بود. خود را معرفی و باب سخن را باز کردم. خود را جهانشاهی و مادر دو دختربچه ناز و دوست‌داشتنی معرفی کرد.
.jpg)
مسئولان تنها حرف از آینده کودکان می‌زنند
وی در خصوص چالش‌های دوران کودکی که فرزندانش می‌گذرانند در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ گفت: فرزندانم عاشق نقاشی و کتاب بودن، ولی دیگر نمی‌توانم برایشان کتاب بخرم.
جهانشاهی ابراز کرد: قیمت به کتاب قصه از به وعده‌غذای خانواده‌مان بیش‌تر شده. آموزشگاه‌ها هم که شهریه‌های نجومی می‌خواهند. انگار برای رشد فکری بچه‌ها فقط خانواده‌های مرفه حساب شده‌اند.
این بانوی کرمانی ابراز کرد: مسئولان تنها حرف از آینده کودکان می‌زنند، ولی بچه‌های ما همین امروز رشد می‌کنند نه ۱۰ سال دیگر.
موضوعی که این بانو و مادر کرمانی اشاره و تأکید کرده است، حرف دل بسیاری از خانواده‌های متوسط و پایین جامعه امروز است. خانواده‌هایی که رشد ذهنی و عاطفی فرزندانشان را قربانی شرایط اقتصادی و کم‌توجهی نهادهای فرهنگی می‌بینند.
فقر عاطفی در سایه خستگی والدین
قبل از غروب آفتاب معمولاً شاهد حضور بیش‌تر والدین با فرزندان در بوستان‌ها، پارک‌های ویژه بانوان، خانه‌های بازی و غیره هستیم. در این بوستان نزدیک وسایل بازی بانویی را دیدم که خستگی از چهره‌اش نمایان بود. خودم را معرفی کردم و از علت حضورم در این مکان برای تهیه گزارش گفتم.
فاطمه سنجری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ اظهار کرد: من هر روز ساعت ۶ صبح سرکار می‌روم و دو فرزند پسرم را به مدرسه می‌فرستم. زمانی هم که از محل کار برمی‌گردم، باید به امورات منزل برسم و در عمل هیچ فرصتی برای حضور در کنار فرزندانم ندارم. این مسئله فقر عاطفی است، نه مادی. بچه‌ها نیاز دارند من را ببینند. با من حرف بزنند.
برخی از کارشناسان تعلیم‌وتربیت هم هشدار می‌دهند که این روند، در بلندمدت به فرسودگی عاطفی کودکان و افت حس تعلق اجتماعی منجر می‌شود. کودکی در بسیاری از خانواده‌های شهری، جای خود را به رقابت، فشار آموزشی و اضطراب داده است.
.jpeg)
کمبود فضای بازی و فرهنگ‌سازی شهری
بانوی دیگری را دیدم که دست دختربچه خود را گرفته بود و به سمت وسایل بازی بوستان می‌آمد. نزدیکشان رفتم و خودم را معرفی کردم. اخلاقی در خصوص چالش‌های کودکان گفت: برای بازی و تحرک فرزندم به بوستان می‌آیم. این پارک تا پس از غروب از حضور کودکان و بچه‌ها پر است؛ اما اگر در ساعات پایانی شب حضور پیدا کنید، با وسایلی شکسته، چراغ‌های خاموش مواجه می‌شوید و هیچ نظارتی نیست.
وی تصریح کرد: نبود فضای مناسب بازی، باعث افزایش وابستگی کودکان به گوشی و فضای مجازی شده است.
برخی از کارشناسان این عرصه معتقدند در بسیاری از شهرستان‌ها، مراکز فرهنگی مخصوص کودک یا وجود ندارد یا غیرفعال است. برنامه‌های تلویزیونی محلی نیز اغلب مخاطب کودک ندارند و جشنواره‌های کودک، به‌صورت مقطعی و تشریفاتی برگزار می‌شوند.
در سطح خانواده نیز نبود آموزش‌های مهارت والدگری و سبک زندگی نوین، موجب شده پدر و مادرها در برابر تحولات سریع رسانه‌ای و روانی دوران جدید، احساس ناتوانی کنند.
ارتقای وضعیت کودک نیازمند بازگشت نگاه فرهنگی به سیاست‌گذاری‌ها است
در شرایط امروز، ارتقای وضعیت کودک نیازمند بازگشت نگاه انسانی و فرهنگی به سیاست‌گذاری‌ها است. مسئولان فرهنگی باید به چند محور اساسی توجه کنند که از جمله می‌توان به این مهم اشاره داشت که احیای فضاهای فرهنگی محلی برای کودک؛ فرهنگسراها، خانه‌های بازی و کتابخانه‌های کودک باید در دسترس خانواده‌ها قرار گیرد. همچنین آموزش والدین برای تقویت ارتباط عاطفی با فرزندان؛ رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرینی کنند. تولید محتوای بومی برای کودکان کرمانی؛ برنامه‌ها، کتاب‌ها و انیمیشن‌هایی که به فرهنگ و هویت بومی منطقه بپردازند. توجه به عدالت فرهنگی؛ کودکان مناطق کم‌برخوردار نباید قربانی بی‌عدالتی در توزیع امکانات شوند.
روز جهانی کودک فرصتی است برای یادآوری اینکه آینده، از مسیر توجه به حالِ کودک می‌گذرد. خانواده‌ها با تمام سختی‌های معیشتی و اجتماعی، همچنان می‌کوشند تا شادی و رشد را برای فرزندانشان حفظ کنند؛ اما بدون حمایت ساختاری و فرهنگی، این تلاش‌ها فرساینده خواهد شد. کودکان امروز، شهروندان فردا این کشور هستند و اگر امروز در هیاهوی دغدغه‌ها گم شوند، فردا را هم با سکوت آن‌ها از دست خواهیم داد.
انتهای خبر/ م
