خبرگزاری اقطاع خبر – گروه استان‌ها، اسمامحمودی: شهر کرمان هزار و ۵۸۲ هکتار بافت قدیمی و فرسوده دارد که اما اراده‌ای برای نوسازی و ساخت و ساز در این مناطق وجود ندارد اما برخی افراد برای ساخت و ساز در ۵۰۰ هکتار بافت تاریخی این شهر کمین کرده‌اند و منتظرند تا خانه‌های تاریخی کرمان را تخریب و جای آنها آپارتمان سازی کنند.
این ۵۰۰ هکتار در محاصره ساخت و سازهای عمرانی تازه ساز قرار دارند. کافیست اطراف بازار تاریخی شهر کرمان یا بافت تاریخی شهر قدم بزنید انواع معماری تازه ساز را می‌توان در بافت تاریخی کرمان مشاهده کرد، نماهای سفالی، سنگی، رومی و … این در حالیست که کرمان از جمله شهرهای تاریخی ایران است که بافت تاریخی غنی دارد و می‌تواند این مجموعه تاریخی را ثبت جهانی کند.
خانه‌های تاریخی آپارتمان می‌شوند
اما هر از چند گاهی خبری در خصوص تخریب خانه‌های تاریخی کرمان به گوش می‌رسد، کافیست به عنوان مثال به خیابان آلاشت، انقلاب یا شهدای دارلک کرمان سری بزنید دیگر خبری از آن همه خانه با تالار و هشتی و بادگیر، دالان و زمستان نشین و زمستان نشین با طاقچه‌ها و دربهای چوبی و سکوها نیست و هر روز یک آپارتمان جدید در این منطقه ساخته می‌شود.
هر از چند گاهی، خبر تخریب خانه جدیدی را می‌شنوید، زمین‌های خالی و خانه‌هایی که در گذشته با خاک یکسان شده‌اند هم داستان عجیبی است که زیر سایه عدم ثبت ملی این خانه‌ها به این روز افتاده‌اند.
چند سال قبل بود که در خیابان شهدای دارلک یک خانه شبانه تخریب شد، روز جمعه بود وقتی به محل تخریب رفتم کارگرانی که در حال تخریب بودند مانع از حضورم در خانه شدند و گفتند این خانه ثبت ملی نبوده است، دقیقاً دیوار به دیوار همین خانه یک خانه دیگر را صاحبش با همان شکل قدیمی مرمت کرده بود. این نشان از وجود افراد دلسوز در کرمان نیز دارد اما وضعیت تخریب‌ها همچنان ادامه دارد آخرین مورد در خصوص خانه تیمو اتفاق افتاد.
در حالی که این خانه زیبا بر اثر بارندگی‌های ابتدای سال جاری آسیب دیده بود چند روز قبل کاملاً تخریب شد و به خاطره‌ها پیوست. حالا از آن همه شکوه معماری ایرانی دیگر خبری نیست و خانه به زمینی خالی برای ساخت و ساز تبدیل شده است.
خانه‌های تاریخی را ثبت ملی کنید
مسئولان میراث فرهنگی باز هم گفتند چون ثبت ملی نیست نمی‌توانند کاری کنند اما سوال اینجاست چرا چنین خانه‌هایی با معماری منحصر به فرد که در تاریخ کرمان نقش تعیین کننده داشته‌اند ثبت ملی نشده‌اند و این کم کاری به چه کسی باز می‌گردد.
این خانه قاجاری در محله زرتشتی‌های کرمان قرار گرفته و متعلق به یک یونانی بود که در دوران پهلوی به شرکت فرش کرمان تبدیل شد و در سالهای اخیر به حال خود رها شده بود.
سوال اصلی از میراث فرهنگی این است که اگر این خانه بر اثر سیل آسیب دیده بود چرا هیچ اطلاع رسانی در این خصوص انجام نشده و بودجه‌ای برای مرمت اختصاص نیافته بود و چند نمونه از این خانه‌ها در کرمان وجود دارد و راهکار جلوگیری از چنین وقایعی در بناهای تاریخی بار ارزش کرمان که هنوز ثبت ملی نشده‌اند چیست؟
سرنوشت عجیب نقشه‌های قدیمی فرش کرمان
نکته قابل توجه در مورد این خانه آن بود که در این مکان بسیاری از نقش‌های اصیل فرش کرمان ترسیم شد و حالا به الگویی برای بافت فرش تبدیل شده‌اند گفته می‌شود به دلیل رها شدن این خانه برخی از نقشه‌های قدیمی فرش کرمان مفقود شده و مشخص نیست چه شده است.
محمد نظری، محقق تاریخ کرمان در این خصوص به خبرنگار اقطاع خبر گفت: این خانه ۱۰۰ سال قدمت داشت و یکی از منحصر به فرد ترین بناهای کرمان از نظر معماری بود.
وی تصریح کرد: این خانه یک قرن قبل توسط به ژان تیمویاناکی ساخته شد و مکانی برای طراحی نقشه فرش کرمان بود و تعدادی از فرشهای نفیس کرمان به نام تیمو در این مکان طراحی و بافته شد و در نهایت ژرژ تیمو فرزندش این خانه را به ارث برد اما به دلیل عدم مدیریتش این مرکز تولید فرش در سال ۱۳۱۴ منحل شد.
وی گفت: خانه دارای معماری چشم نواز و بسیار زیبا بوده است اما صاحبانش نتوانستند شکوه خانه را حفظ کنند و پس از بارندگی‌های ابتدای سال جاری سقف بخشهایی از خانه آسیب دید و چند روز قبل نیز به صورت کامل ویران شد.
نگاه دوگانه مسئولان دو استان به صنعت گردشگری
ویرانی این خانه زیبا در بافت تاریخی کرمان دقیقاً مصادف شد با تلاش مسئولان یزدی برای حراست و حفاظت از بافت تاریخی این شهر و تخریب یک بنای نامانوس با بافت تاریخی در مرکز این شهر و اما در شهر کرمان رویه کاملاً برعکس طی می‌شود و ساخت و سازها در بافت تاریخی شهر هر روز بیشتر می‌شود بطوریکه حتی در مجاور بازار تاریخی شهر کرمان نیز شاهد ساخت و سازهای نامانوس با بافت تاریخی هستیم.
محمد جوشایی زاده، فعال میراث فرهنگی در گفتگو با اقطاع خبر اظهارداشت: کاشان، یزد، شیراز و اصفهان باید به الگویی برای اقتصاد استان کرمان تبدیل شود این استان‌ها با توجه به مواریث تاریخی توانسته‌اند ثروت تولید کنند و به برندی بین المللی در صنعت گردشگری تبدیل شوند.
وی گفت: در کرمان در زمان استاندار قبلی اهمیت میراث فرهنگی در راستای توسعه گردشگری مورد توجه قرار گرفت اما پس از شیوع کرونا توجه به میراث فرهنگی به شدت کاهش یافته و به سادگی یک بنای تاریخی تخریب می‌شود و کسی هم مسئولیت قبول نمی‌کند.
وی بیان کرد: بقیه شهرهای گردشگری کشور از بافت تاریخی پول در می‌آورند و برای مرمت و معرفی بافت تاریخی برنامه ریزی می‌کنند اما ما هنوز یک هتل و اقامتگاه مناسب در بافت تاریخی نداریم و گه گاه خبری در خصوص تخریب این آثار می‌شنویم.
باید منتظر ماند و دید آیا برای سایر خانه‌های تاریخی کرمان که در بافت تاریخی قرار دارند اما ثبت ملی نشده‌اند همین سرنوشت تکرار می‌شود یا مسئولان برای حراست و حفاظت از این گنجینه‌ها برنامه ریزی می‌کنند.
