ادبیات کودک، تنها سرگرمی نیست؛ ابزاری بنیادین است برای شکل‌گیری هویت، تقویت خلاقیت، پرورش تفکر انتقادی، و آشنایی با مفاهیم انسانی. کودک، جهان را نخست با قصه‌ها می‌شناسد؛ با افسانه‌ها، شعرها، و تصویرهایی که در کتاب‌های کودکانه جا خوش کرده‌اند. ادبیات کودک، زبان گفت‌وگوی نسل‌هاست؛ پلی میان دیروز، امروز و فردا.
در دهه‌های گذشته، گام‌های ارزشمندی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در ایران برداشته شده است؛ از تأسیس کانون پرورش فکری در دهه ۴۰ تا شکل‌گیری نویسندگان و تصویرگران حرفه‌ای که آثارشان مرزهای جغرافیایی را پشت سر گذاشته است. با این حال، همچنان با چالش‌هایی روبهرو هستیم: کمبود کتاب‌های با کیفیت در برخی گروه‌های سنی، فاصله گرفتن کودکان از کتاب در عصر دیجیتال، و نیاز به بازآفرینی محتواهای بومی و هویتی.
روز ملی ادبیات کودکان و نوجوانان زنگ بیدارباشی برای همگان
روز ملی ادبیات کودکان و نوجوانان، زنگ بیدارباشی است برای والدین، مربیان، ناشران، رسانه‌ها و سیاست‌گذاران فرهنگی. باید از خود بپرسیم که چه اندازه به کتاب به عنوان غذای اصلی روح کودک توجه کرده‌ایم؟ آیا فضای خانه و مدرسه را به محیطی غنی از واژه، قصه و تخیل تبدیل کرده‌ایم؟ ادبیات کودک، خاک حاصلخیزی است که باید هر روز با مهر، آگاهی و تعهد آبیاری‌اش کنیم. آینده جامعه ما، به کیفیت خیال‌پردازی امروز کودکان‌مان گره خورده است.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای فرصت اندیشه و تخیل ربوده شده است و این سئوال مطرح می‌شود که جایگاه ادبیات کودکان و نوجوانان در بین خانواده‌های ایرانی چگونه است؟
زینب سنجری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ خود را مادر دو دختر دبستانی معرفی می‌کند و در خصوص در دسترس بودن کتاب‌های جذاب ویژه کودکان گفت: بیشتر کتاب‌های موجود در بازار یا ترجمه هستند یا زبان‌شان برای بچه‌ها سنگین است. دخترم بیشتر جذب انیمیشن‌ها می‌شود تا کتاب. دلم می‌خواهد بچه‌هایم مانند خودم با «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» بزرگ شوند، ولی پیدا کردن پنین کتبی واقعاً سخت شده است.
لزوم تدوین کتب حوزه کودک متناسب با فرهنگ بومی مناطق
محمدرضا ابراهیمی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ اظهار کرد: نسل ما با داستان زندگی کرد، با قهرمان‌هایی که الگوی ما شدند. الان اما قهرمان‌های بچه‌ها در بازی‌های موبایلی‌اند. کاش نهادهای فرهنگی، کتاب‌خوانی را از سنین پایین در مدارس و مهدکودک‌ها جدی بگیرند.
وی عنوان کرد: مسئولان فرهنگی و دستگاه‌های مربوطه به حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان، تدوین کتبی را متناسب با آداب و رسوم فرهنگ بومی هر منطقه از کشور را مدنظر قرار دهند تا کودکان و نوجوانان ما با فرهنگ ناب ایران در مناطق مختلف آشنا شوند.
در بطن بافت قدیمی شهر کرمان یکی از کتاب‌فروش‌های کرمانی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ در خصوص دغدغه مشتری‌های خود عنوان کرد: خانواده‌هایی که دغدغه فرهنگی دارند، هنوز دنبال کتاب خوب هستند، ولی متأسفانه تیراژ کتاب‌ها پایین آمده و چاپ‌های جدید هم گران هستند. ما کتاب‌هایی داریم که ماه‌ها روی قفسه می‌مانند، چون توان خرید پایین آمده.
ضرورت چاپ کتاب‌های کودکان و نوجوانان در عرصه مقاومت
وی تأکید کرد: نیاز به حمایت دولتی داریم، به ویژه برای کتاب‌های کودک. اگر خانواده‌ها تشویق شوند، بچه‌ها از کتاب جدا نمی‌مانند. بچه‌ها وقتی قصه می‌شنوند، ذوق‌زده می‌شوند. هنوز هم قصه تأثیرگذار است. فقط باید درست انتخاب کنیم؛ با زبان قابل فهم و محتوای غنی.
شریفیان از مادر کرمانی و دارای دو فرزند است در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری «اقطاع خبر»؛ بیان کرد: علی‌رغم اینکه شاهد هستیم امروزه کودکان و نوجوانان به استفاده از تلفن همراه تمایل دارند اما فرزندم علاقه وافری به مطالعه کتاب دارد و پس از اتمام مطالعه کتاب‌هایش، کتاب جدید می‌خواهد.
وی ابراز کرد: با توجه به فرهنگی غنی کشورمان بهتر است رویکرد ادبیات کودکان و نوجوانان به سمت اشاعه فرهنگ ایران اسلامی باشد. کتبی با چاشنی مقاومت، پایداری و ایستادگی در برابر دشمنان خاک عزیز کشورمان و تبیین زندگی، ایثار و از خود گذشتگی شهیدان و رزمندگان اسلام می‌تواند تأثیر بسیاری در شکل‌گیری نسل جدید داشته باشد.
جان دوباره کتب حوزه کودک با عزم نهادهای فرهنگی
روز ملی ادبیات کودک و نوجوان، بهانه‌ای است برای یادآوری یک حقیقت مهم که کودکی، پایه‌گذار فردای جامعه است. قصه‌ها، شعرها و داستان‌های کودکانه نه فقط ابزار سرگرمی، که سرمایه‌گذاری بر آینده هستند.
در استان کرمان با وجود ظرفیت‌های فرهنگی و ادبی فراوان، هنوز تا رسیدن به ادبیات کودک بومی، جذاب و متعهد فاصله زیادی داریم. اما اگر دغدغه مردم، نگاه کارشناسان و عزم نهادهای فرهنگی در کنار هم قرار گیرد، شاید قصه‌ها دوباره جان بگیرند و صدای کودکی در لابه‌لای تکنولوژی، شنیده شود.
انتهای خبر/ م
