بهار که می‌شود عطر دل‌انگیز گل محمدی است که در گوشه گوشه استان کرمان در هوا می‌پیچد و مردمانی که عشق به بوئیدن و چیدن همین گل دارند، این عشق و علاقه نه تنها نشان‌دهنده غنای فرهنگی‌ست بلکه بیانگر عمق تاریخی است که در دل کرمانی‌ها و به خصوص مردم شهرستان بردسیر ریشه دوانده است.
همه‌ساله این لاله‌زار کرمان است که یک‌دست لباس صورتی به تن می‌کند و دستان مردم این خطه است که با گل و گلاب عشق‌بازی می‌کند زیرا یا بوی گلاب می‌آید یا عطر گل محمدی‌ست که با اولین اشعه‌های خورشید در هوا می‌پیچد.
ثبت ۲۰ اردیبهشت‌ماه با عنوان روز «گل محمدی و گلاب» در زمینه تقویم ملی کشور گویای اهمیت خاص این محصول است، گل محمدی در شهرستان بردسیر با توجه به اقلیم خوب و شرایط آب و هوایی و ارتفاع مناسب از سطح دریا کیفیت و کمیت محصول را از نظر گلاب، عطر و اسانس نسبت به سایر استان‌ها متمایز ساخته است.
همین امر سبب شد تا با دو تن از دغدغه‌مندان این عرصه به گفتگو بنشینیم.
.png)
شهرستان بردسیر زادگاه گل محمدی است
محمد حیدرآبادی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «اقطاع خبر» در خصوص کشت گل محمدی در شهرستان بردسیر گفت: این شهرستان با سطحی بالغ بر ۳ هزار و ۷۰۰ هکتار گل محمدی دارای رتبه اول استان و رتبه دوم در سطح کشور است و ما از این میزان گلستان بیش از ۶ هزار تن گل محمدی تولید داریم که توسط ۱۰ واحد صنعتی و بیش از ۹۰ واحد سنتی و نیمه صنعتی فراوری می‌شود.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان بردسیر ادامه داد: محصولاتی که ما از گل محمدی در سطح شهرستان داریم، شامل گلاب، اسانس و غنچه خشک گل محمدی‌ست، بازار مصرف گل محمدی و محصولات فراوری شده آن در سطح کشور و همچنین بخشی از آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس، کشورهای اروپایی و همچنین آسیای شرقی صادر می‌شود.
وی اذعان کرد: بیش‌ترین سطح زیر کشت این محصول در شهرستان بردسیر به بخش لاله‌زار تعلق دارد که متوسط عملکرد این محصول در واحد سطح ۲ هزار و ۶۰۰ کیلوگرم است اما در بخش لاله‌زار به علت تراکم بالای عملکرد این میزان به ۳/۵ تا ۴ تن هم می‌رسد.
۴۰ درصد محصول گل محمدی فراوری نشده از استان خارج می‌شود
رحیم‌آبادی افزود: سالانه حدود ۴۰ درصد محصول گل محمدی به صورت تازه و ۱۵ درصد به صورت غنچه و گلبرگ خشک توسط واسطه‌ها از کشاورزان و بعضی دلال‌ها خریداری و به استان‌های فارس اصفهان و تهران حمل می‌شود.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان بردسیر به وضعیت اشتغال‌زایی این محصول نیز اشاره و تاکید کرد: به طور متوسط روزانه در هر هکتار تعداد چهار تا پنج کارگر در امر برداشت گل محمدی فعالیت دارند که در مجموع در طی دوره برداشت که تقریباً دو ماه طول می‌کشد تعداد ۱۲۰ تا ۱۲۵ هزار نفر روزانه به صورت فصلی مشغول برداشت این محصول هستند.
توسعه روزافزون گل محمدی در صنعت کشاورزی شهرستان بردسیر و استان کرمان به دلیل سازگار بودن، کم‌هزینه بودن و سودآوری چشمگیر آن است.
گل محمدی به دلیل مصارف گوناگونی که در تهیه فرآورده‌های دارویی و غذایی صنایع عطرسازی و آرایشی بهداشتی دارد، سبب شده تا در سال‌های اخیر توجه زیادی به این محصول استراتژیک شود و هر ساله در خرداد‌ماه جشنواره ملی گل و گلاب هم در شهرستان بردسیر – بخش لاله‌زار – برگزار شود.
ایران رویشگاه آغازین گل محمدی بوده است
محمدرضا کدوری نیز به مناسبت روز ملی گل محمدی و گلاب در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «اقطاع خبر» گفت: گل محمدی از لحاظ گیاه شناسی درختچه‌ای ایستاده، بلند، تقریباً انبوه با ساقه‌های متعدد است که برگ‌های آن غالباً پنج برگچه‌ای و بندرت هفت و ۹ برگچه‌ای و گل‌ها به رنگ صورتی، کم و بیش بزرگ و معطر است و طول دوره گلدهی آن حدود ۲۰ تا ۲۵ روز است.
وی افزود: گرچه رویشگاه آغازین گل محمدی سرزمین ایران بوده و از ایران به کشورهای دیگر انتقال یافته است اما امروز بلغارستان به عنوان مهم‌ترین تولیدکننده عمده اسانس گل محمدی در جهان شناخته می‌شود و بسیاری از بازارهای جهانی مربوط به این کشور است.
عضو هیأت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع تاکید کرد: گل محمدی در ایران به دلیل مقاومت به خشکی و شرایط نامساعد محیطی و ایجاد اشتغال از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا این گل یکی از گیاهان دارویی‌ست که می‌توان آن را در شیب‌های تند هم کشت کرد.
کدوری مدعی شد: ایران بالاترین سطح زیر کشت گل محمدی را در دنیا به خود اختصاص داده است و پس از آن کشورهای بلغارستان، ترکیه، سوریه، افغانستان و عربستان کشورهایی هستند که در آنجا گل محمدی تولید می‌شود و این نشان‌دهنده رقابت در بازار گل محمدی است، لذا تولید محصول ارگانیک و با کیفیت بالا در ایران می‌تواند بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.
وی گفت: گل محمدی دارای محصولات تجاری شامل غنچه و گلبرگ خشک، گلاب، اسانس اول، اسانس دوم، اسانس تام، کانکریت و آبسلوت است و بعضی از این محصولات مثل کانکریت و آبسلوت در کشور ما فقط در حد آزمایشگاهی تولید می‌شوند.
عضو هیأت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع در کرمان به طول دوره برداشت گل محمدی اشاره و اذعان کرد: بین ۲۰ تا ۲۵ روز فصل برداشت این محصول است که از بعد از اذان صبح شروع و تا ساعت ۹ صبح که هوای منطقه خیلی گرم نشده است، ادامه دارد زیرا اگر زمان برداشت گل محمدی بعد از این زمان باشد رنگ صورتی گل به سفیدی می‌گراید و کیفیت و میزان اسانس آن کاهش پیدا می‌کند.
کرمانی‌ها با سابقه‌ترین تولیدکننده گلاب
وی مهم‌ترين نقاط قوت و فرصت‌های گل محمدی در استان کرمان را کیفیت بالای محصولات گل محمدی و پتانسیل تولید بالا عنوان کرد و گفت: سابقه تولید گل و گلاب و اسانس گل محمدی از استان کرمان با وجود صنایع تبدیلی و فرآوری محصول در شهرستان بردسیر و وجود مناطق مستعد کشت گل محمدی از دیگر نقاط قوت تولید این محصول در کرمان است.
.png)
کدوری خام‌فروشی و عدم تولید محصول نهایی (کانکریت، آبسلوت) و عدم تولید دارو و فرآورده‌های دارویی، بهداشتی و غذایی را از مهم‌ترین نقاط ضعف تولی گل محمدی در کرمان نام برد و افزود: عدم آموزش و مدیریت مناسب در گلستان‌های گل محمدی، هزینه بالای برداشت گل توسط کارگر، عدم وجود ماشین‌آلات برداشت گل و طولانی بودن دوره اقتصادی شدن پایه‌های گل محمدی (از سال چهارم به بعد) از دیگر عواملی است که این ظرفیت مهم را تهدید می‌کند.
سرمازدگی بوته‌های گل محمدی آسیب جدی به گیاه زده است
عضو هیأت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع اذعان کرد: سرمازدگی بوته‌های گل محمدی در زمستان و سرمازدگی محصول گل محمدی در ابتدای فصل، مشکل مبارزه با آفات و بیماری به دلیل ارگانیک بودن محصول گل در مناطق کشت از دیگر مواردی است که این پتانسیل اشتغال‌زا را مورد هجمه خود قرار می‌دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: عدم آگاهی از میزان نیاز بخش صنعت از میزان تولید گل محمدی، فروش فله‌ای گل محمدی به سایر استان‌های کشور، عدم درجه‌بندی و بسته‌بندی مناسب غنچه و گل خشک، عدم وجود تعاونی‌ها و تشکل‌های متخصص بازاریابی با حضور تولیدکنندگان گل، مشکلاتی هستند که مرتفع شدن‌شان می‌تواند مسیر صادرات محصول نهایی را افزایش دهد.
گرچه راه‌اندازی جشنواره‌ها و توجه به بخش گل و گلاب در استان کرمان برای معرفی این عرصه مثمر ثمر بوده است اما می‌طلبد که در این بخش تلاش‌ها بیش‌تر و رفع مشکلات در اولویت قرار گیرد تا محصول گلاب کرمان همچون زیره‌اش به فراموشی سپرده نشود.
انتهای خبر/ طهماسبی
